Churandy Martina: âJe moet kunnen verliezen, niemand wint altijdâ

Posted on December 6, 2023 by admin

Brasserie La Maison in Oosterbeek is vijf minuten rijden van Papendal, het topsportcentrum waar Churandy Martina (39) traint voor zijn zesde Olympische Spelen. Het is niet vol deze dinsdagmiddag, vijf of zes tafeltjes zijn bezet. Martina draagt een donkergroen Nike-shirt met lange mouwen. Op zijn linkeronderarm staan, weet ik, vijf olympische ringen getatoeëerd, één voor elke keer dat hij meedeed aan de Spelen. Meer olympische ringen zijn er niet, wat doet hij straks met de zesde? Breed lachend: „Dat is een luxeprobleem en dat zien we dan wel.”

Waarom zijn vijf Olympische Spelen voor jou niet genoeg?

„De vijfde keer eindigde niet zoals ik wilde [met een mislukte wissel in de halve finale van de estafette]. En ik voelde aan mijn lijf dat ik nog door kan gaan. Nu weet ik wel: dit wordt mijn laatste keer.”

Churandy Martina is een van de snelste mannen ter wereld; Nederlands recordhouder op de 60 meter, 100 meter, 200 meter en 4×100 meter estafette. Hij liep de finale van de 200 meter bij de Olympische Spelen in Beijing (2008), in Londen (2012) en in Rio de Janeiro (2016). Hij was naast Usain Bolt, die drie keer won, de enige die dat drie achtereenvolgende Spelen deed. Het dichtst bij een medaille was Martina in 2008, toen hij tweede werd, achter Bolt. Na protest van de Verenigde Staten werd hij gediskwalificeerd omdat hij onderweg met zijn linkervoet de lijn had geraakt. Later kreeg hij die zilveren plak cadeau van de Amerikaan die hem had gekregen in zijn plaats, Shawn Crawford. Hij vond dat Martina er recht op had.

Bolt, Crawford: al lang met pensioen. Churandy Martina: vol in training om zich te kwalificeren voor Parijs 2024, waar hij op zijn veertigste wil starten op de 100 meter en op de 4×100 meter estafette. De 200 meter is afgevallen. Daar zit een bocht in, te belastend voor de achillespees.

Martina is net terug uit Florida, waar hij een huis heeft sinds hij er een paar jaar heeft getraind. Op zijn telefoon laat hij het huis zien. Zonnig plaatje, veel groen. „Het is daar 28 graden. Ik was bijna gebleven.” Op Papendal heeft hij een kamer op de benedenverdieping van een villa, met gedeelde keuken en badkamer. Boven zitten wisselende judoka’s. Is dat gezellig? Lachend: „Ik vind het gezellig met mezelf, alles wat erbij komt is héél gezellig.” Zijn lach, met de gouden snijtand met gegraveerde letter C, is zijn handelsmerk. Hij lacht veel, is spaarzamer met woorden. Dat lijkt geen ongemak te zijn. Na afloop van de lunch prijst hij de formule van eten en praten. Hij vindt het losser, prettiger dan een ‘kaal’ interview.

Sport is altijd in zijn leven geweest. Zijn vader voetbalde, zijn moeder softbalde, zijn zus volleybalde, twee broers deden atletiek. Zelf heeft hij gevoetbald, gehonkbald en gezwommen tot ook hij op volleybal ging. Bij de jaarlijkse vijfkamp op de basisschool in Willemstad bleek hoe hard hij kon lopen. Eerst liet hij volleybal voorgaan, een jaar later werd het toch atletiek.

Geliefd om temperament

Zijn vader, in 2018 overleden, was brandweerman. Zijn moeder werkte eerst in het ziekenhuis en later in een medisch laboratorium. Zijn ouders hebben hem voor sportprestaties nooit gepusht, zegt hij. Wel voor school. „Mijn vader was heel streng.” Hij dreunt op: ‘Als je het niet goed doet op school ga je niet naar atletiek.’ ‘Zorg dat je een zeven, acht, negen, tien krijgt.’ ‘Een zes is een onvoldoende.’

Een zes is een onvoldoende?

„Ja, dat heb ik van mijn vader geleerd. Later haalde ik in Amerika een D voor iets en dacht: dat moet ik overdoen, dat is een onvoldoende. Maar dat hoefde niet want dat was een zes. Ik had het gewoon gehaald.”

Dat was dus een leugen van je vader.

„Ja, maar heel goed! Je gaat leren voor een zeven, acht of negen en als het tegenvalt heb je een zes. Ik vind dat prachtig.”

In El Paso, Texas deed hij een bachelor multidisciplinaire studies. „De vakken waarin ik me meer verdiepte waren sociologie, geschiedenis, vrouwenstudies en godsdienst.” Tegelijkertijd was hij al professioneel atleet. In het wedstrijdseizoen reisde hij de wereld over, dat doet hij nog steeds. Drie of vier keer per jaar is hij op Curaçao. Daar verblijft hij meestal in een resort.

Zijn eerste twee Olympische Spelen liep hij voor de Nederlandse Antillen, de volgende drie voor Nederland. De verandering was niet zijn keus: de internationale atletiekfederatie IAAF hief de Nederlandse Antillen in 2010 als sportnatie op. „Dus moest ik voor Nederland uitkomen, want ik heb een Nederlands paspoort.”

Voel je je ook Nederlands?

Ontwijkend: „Ik ben van Curaçao.”

Dus eigenlijk kom je uit voor een land dat niet het jouwe is.

„Zo is het precies, eigenlijk. Toevallig hebben we het koninkrijk Nederland en heb ik een Nederlands paspoort. Maar ik ben van Curaçao.”

Maakt het je uit voor welk land je loopt?

„Als ik maar kan lopen, dan ben ik blij.”

Naast zijn prestaties is hij geliefd om zijn temperament. Bij de Olympische Spelen in Londen werd hij vijfde op de 200 meter. Uitbundig liet hij voor de camera weten: ik ben blij! Geen spoor van teleurstelling over het mislopen van een medaille. Niets lijkt zijn gemoedsrust te kunnen verstoren. Hij vindt het prima als mensen hem aanspreken, selfies willen maken. „Ik heb iets goeds gedaan en de mensen waarderen het, laten het zien op hun manier.” Tegelijk is hij graag alleen. Usain Bolt houdt van feesten, zegt hij. „Ik niet, ik hou erg van rustig zijn.” En van snelheid, ook op de weg. In Amerika heeft hij een Pontiac GTO, hier een Mercedes Benz.

Wat is je favoriete auto?

„Aston Martin.”

Waar staat die?

„Daar moet ik nog een beetje harder voor werken.”

Hij heeft drie dochters, van drie, dertien en veertien jaar. „Ik praat bijna elke dag met ze. Ik zie ze vooral in het weekend.” De twee oudsten weten dat hij beroemd is. „Soms vinden ze het leuk, soms niet. Bijvoorbeeld als ik hen vroeger moest ophalen van school. De tweede zei: niet meer binnenkomen, wacht buiten bij de auto. Want al die andere kinderen kwamen naar me toe en dat vond zij niet leuk.”

Wat voor vader ben je?

„Dat is een goede vraag. Hoe bedoel je dat?”

Wat vind je belangrijk om als vader te doen, te zijn?

„Sowieso moeten ze hun best doen op school, ze moeten mensen respecteren, de dingen die mij ook hebben gebracht waar ik ben.”

Heb je op dit moment een relatie?

„Ik heb een vriendin. Het is moeilijk met atletiek. Je zit soms maanden op een andere plek. Ik ben liever alleen want dan is het niet lastig voor iemand wanneer ik wegga. Die moet me missen tot ik terugkom. Ik moet iemand hebben die daarmee kan leven.”

Heb je die nu gevonden?

„Ik hoop het! We gaan kijken.” Hij lacht.

Lees ook
dit eerdere interview met Martina, uit 2020

Hoe zorg je ervoor dat je op het goede moment kunt pieken?

„Je hebt dat niet helemaal in de hand. Ik volg het schema van mijn trainer.”

Je bent gelovig. Denk je dat God er een rol in speelt?

„God speelt een rol in elke dag. Je hebt al de zegen dat je opstaat en dat kan doen. Zonder Hem zou je niet daar staan.”

En als het niet goed gaat, heeft dat met God te maken?

„Er gaat weleens wat fout. Je weet niet altijd precies waarom. Dan moet je leren van de fout zodat het niet meer gebeurt. En weer doorgaan.”

Maar ligt het aan God dat het fout ging?

Korte stilte. „Ik hoop het niet.” Lachend: „Dat weet je niet.”

Wat ga je doen na je laatste Olympische Spelen?

„Lekker leven. Ik hou heel veel van golfen dus ik kan elke dag gaan golfen. Nu kan ik het niet zo vaak doen als ik wil.”

Blijf je in Nederland wonen?

„De goede maanden hier en als het koud wordt naar mijn huis in Florida. Zo wil ik het doen, ook voor werk. Ik ben bezig met ondernemen, met vastgoed.”

Je wilt niet terug naar Curaçao?

„Niet helemaal, niet fulltime. Ik ben gewend een beetje hier en daar te zijn.”

Wat is de plek waar je het liefste bent?

„Die moet ik zelf maken. Dat is een plekje bij het water. Waar je je eigen ding kunt doen, relaxed, chill, geen telefoon, geen internet. Boeken lezen, vissen, genieten van het weer.”

Dat kan niet in Nederland?

„Nee. Waar je ook gaat, je hebt toch je telefoon bij je, mensen om je heen, drukte. Wanneer ik in Amerika kom, is het echt rust. Zen. En dan na een tijdje weer hier de drukte in. Dat is een goede balans.”

Leeslijst

Leven
NIEUWS

Kookboekschrijver Meera Sodha: ‘Als je bij mij thuis komt eten, krijg je deze gerechten’

admin
November 14, 2024
0

Na drie succesvolle kookboeken, Made in India, Puur India, Azië en een veganistische receptenrubriek in de Britse krant The Guardian verloor Meera Sodha het plezier in koken. Ze schrijft openhartig over die donkere periode in haar nieuwste boek Bij Meera aan tafel. „Ik heb heel lang in bed gelegen en maanden en maanden niet gekookt”, vertelt ze tijdens een videogesprek vanuit haar huis in Londen. De oorzaak noemt ze complex, maar de vele deadlines, een jonge baby en de coronapandemie hielpen niet. „Het was een opeenstapeling van alles in mijn leven waardoor ik mijn hoofd niet meer boven water kon houden en mijn weerstand volledig verdween.”

Het omslagpunt kwam toen ze zag dat haar man, die naast zijn baan alle zorg voor hun dochters en het huishouden op zich had genomen, brak. „Ik was zo met mezelf bezig dat ik me niet had afgevraagd hoe het met hem ging.”

Ze ging naar de keuken, pakte intuïtief wat ingrediënten, linzen, curryblad, citroengras en chilipepers, en maakte dahl. „Ik voelde een nieuwe energie in mijn vingertoppen, kon mijn longen voelen en weer ademhalen. Voor het eerst in lange tijd voelde koken anders, niet als een opgave.”

Ik was zo met mezelf bezig dat ik me niet had afgevraagd hoe het met hem ging

Sodha besefte toen dat dit was hoe ze wilde koken, eenvoudige gerechten voor haar man, dochters en zichzelf. En ze realiseerde zich hoe belangrijk ze de avondmaaltijd vindt. „Niet het ontbijt, niet de lunch, ik wilde alleen nog maar het avondeten maken.”

Het vermogen om een lekkere avondmaaltijd – de Engelse titel van haar boek is Dinner – op tafel te zetten noemt ze een ‘superkracht’. Ze kreeg weer plezier in koken; het voelde als een prestatie om iedere dag een maaltijd voor te bereiden en ’s avonds met haar gezin aan tafel te zitten. „Ik weet niet of dit voor iedereen geldt die mentaal door een diep dal is gegaan, maar ik was verdoofd, ik voelde niks meer. Door het klaarmaken van het avondeten voelde ik me geaard, ik had weer een doel.”

Bij moeder nog vlees

De recepten die ze in deze periode maakte vormden de basis van Bij Meera aan tafel. Ze noemt het haar meest persoonlijke boek. „Ik kookte altijd, maar het was nooit echt het soort eten waar ik van houd.” En dan aarzelt ze even. „Ik twijfel of ik dit woord moet gebruiken, maar het ging erom andere mensen te imponeren. Heel veel in deze wereld draait om indruk maken, waarom zou je anders nieuwe recepten verzinnen? Maar ik hou juist van eenvoudig eten. Als je bij mij thuis komt eten, krijg je de gerechten in dit boek.”

Door het avondeten voelde ik me geaard, ik had weer een doel

Die zijn allemaal vegetarisch. Alleen als ze bij haar moeder eet, eet ze nog weleens vlees. „Eten is niet alleen brandstof, maar ook nostalgie, plezier, geschiedenis en traditie, dus ik hou wat ruimte vrij voor mijn moeders kip curry of kip pilav, waar ik dol op ben.”

Sodha is de dochter van Indiase ouders uit Oeganda, die in 1972 het land moesten ontvluchten, omdat dictator Idi Amin de bevolking tegen de Indiase minderheid ophitste. „Ik heb geen plek om naar terug te gaan, ik kan niet naar het huis waar mijn ouders geboren zijn, de gemeenschap van toen is er niet meer. Daarom hou ik me vast aan de verhalen en de spullen die me verbinden met dat verleden.”

Ze staat op en komt terug met een houten lepel die haar dierbaar is, die ze van haar moeder kreeg en waar ze in haar boek over schrijft, net over als het koperen pannetje van haar oma en de beelden van de Hindoegoden Ganesha, Lakshmi en Annapurna in haar keuken. Ze staat weer op, pakt haar telefoon en laat ze zien. Ze is niet religieus, schrijft ze in haar boek, maar ‘door verbinding, traditie of rituelen’, geven ze haar ‘troost en het geluk dat ze nooit in haar eentje staat te koken’.

Haar ouders kwamen op het Engelse platteland van Lincolnshire terecht. „Wat mijn moeder aan mij heeft doorgegeven is dat koken je verbindt met tradities en in mijn geval was dat de Indiase Gujarati-keuken.” Gujarat is een deelstaat van India die aan Pakistan grenst.

De Indiase en Aziatische keuken zijn belangrijk voor Sodha, maar in Bij Meera aan tafel is de stijl veel uiteenlopender met invloeden uit bijvoorbeeld de Italiaanse en Egyptische keuken. De 120 recepten ademen de Londense diversiteit waar ze deel van uitmaakt. „Eten verandert met de omgeving en de mensen mee en dat omarm ik. Als ik iets van een andere cultuur gebruik, doe ik dat met respect en begrip voor de oorsprong, maar eten is ook een geweldig creatief medium.”

En eten is leuk, benadrukt ze. „Het moet leuk zijn. Hoewel de aanleiding voor dit boek verdrietig was, is het boek vrolijk geworden. Ik hou nu van mijn leven en als ik niet was ingestort, was ik zonder nadenken op oude voet door blijven gaan. Nu leef ik bewust en weet ik wat me gelukkig maakt.”

Dat zijn kleine dingen als zonlicht op haar gezicht, yogalessen, om drie uur klaar zijn met werken – en eenvoudige gerechten. „Ik heb aan dit boek echt met mijn hart en buik gewerkt. Wat ik er zo fijn aan vind is dat het me weer bij mezelf heeft gebracht.”

Leven
NIEUWS

In de Westelijke Tuinsteden zouden functioneel ingerichte woningen leiden tot ‘een gelukkiger gezinsleven en een vitale samenleving’

admin
November 13, 2024
0

Een halve eeuw geleden geleden verdween de verzuiling stilletjes uit Nederland. Maar in Slotermeer, de oudste van de Westelijke Tuinsteden van Amsterdam, zijn de restanten ervan nog zichtbaar. Daar staan in de Dobbebuurt ‘katholieke’ woningblokken van vijf verdiepingen tegenover ‘algemene’. De bewoners van de algemene, rechttoe-rechtaan-blokken moeten een trappetje op naar de entree van hun woningen. De katholieke blokken hebben daarentegen op de begane grond een soort kerkportalen als ingangen, met gemetselde bogen en eenvoudige tympanen. Boven de bogen zitten veelkleurige, half abstracte mozaïeken van de kunstenaar Theo Forrer. Met enige moeite vallen hierin onder meer ploegende boeren, zwoegende werklui en de hand van god te herkennen.

De door Nielsen Spruit en Van der Kuilen ontworpen algemene blokken zijn begin jaren vijftig gebouwd voor de algemene woningbouwvereniging Rochdale. De blokken die een katholieke woningbouwvereniging liet neerzetten zijn van Aat Evers en Geert Sarlemijn, twee traditionalistische architecten die omstreeks 1950 de cursus kerkelijke architectuur van pater-architect Dom Hans van der Laan volgden. Evers en Sarlemijn gaven hun bakstenen woondozen, waarvan enkele in de jaren tachtig helaas vaal wit zijn gestuct, niet alleen stichtelijke entrees maar ook natuurstenen lateien en vier dikke, bakstenen zuilen op de kopse kanten. Een naburig, ook door hen ontworpen blok met winkels en woningen heeft zelfs rijen witte zuilen met rare ionische kapitelen aan weerszijden van een boogvormige poort.

De stedenbouwkundige Cornelis van Eesteren, hoofd stadsontwikkeling in Amsterdam, zag de architectonische gevolgen van de verzuiling in Slotermeer met lede ogen aan. De hoofdontwerper van de Westelijke Tuinsteden hield niet van diversiteit. Het liefst had hij de enorme Amsterdamse uitbreidingswijken helemaal volgezet met radicaal modernistische architectuur. Van Eesteren en Sarlemijn en andere architecten die in Slotermeer hadden gebouwd vond Van Eesteren „kwalitatief op een laag peil” staan, schrijft Ineke Teijmant in het boekje De Dobbebuurt. Ze hadden er gezorgd voor een weerzinwekkende „kakofonie”, meende hij. De bewoners dachten hier anders over: zij vonden Slotermeer juist „gezellig gevarieerd”.

Goede smaak

Om de kloof tussen de smaak van Van Eesteren en die van de toekomstige bewoners van de Westelijke Tuinsteden te dichten, was in 1946 de stichting Goed Wonen opgericht. Uitgangspunt van Goed Wonen was dat smaak een kwestie van opvoeding is en de meeste Amsterdammers onopgevoed waren. „Slechts zelden treft men een interieur aan, waarin zuivere vormgeving, innerlijk evenwicht en harmonische kleurencombinatie ons het gevoel geven van werkelijke sfeer”, schreef de voorzitter van Goed Wonen (en Amsterdamse PvdA-wethouder van Volkshuisvesting) Jan Bommer in 1948 in het eerste nummer van het gelijknamige tijdschrift.

Om de lezers bij te brengen hoe ze hun interieurs konden zuiveren van zware balpootmeubelen en andere foute huisraad, schreef Goed Wonen niet alleen over „doelmatige” woninginrichting maar ook over kitsch en de vraag of massaproductie „een gevaar was voor onze persoonlijkheid”. Ook deed het tijdschrift de lezers een proefje aan de hand om vast te stellen of hun interieur ‘zuiver’ genoeg was: de melkflestest. De dikke, onelegante melkfles was „typerend voor onze tijd en voor de stand van onze natuur- en scheikunde” en past in elk „modern” interieur, zo legde de bedenker van de melkflestest uit. „Als u het beslist nodig vindt om de melk eerst over te gieten in een ‘mooi’ kannetje, dan is er ergens iets fout òf bij u òf bij uw interieur, want de fles is goed.”

In de jaren vijftig en zestig liet Goed Wonen twaalf modelwoningen inrichten in de Westelijke Tuinsteden. Wat de toekomstige tuinstedelingen daar toen zoal aantroffen, is te zien in de Van Eesteren Museumwoning, gevestigd in een woning in een algemeen blok in de Dobbebuurt. Hier staan de woon-, eet- en slaapkamer vol met huisraad die Goed Wonen had goedgekeurd, zoals de nog altijd populaire slaapbank van Mart Visser en een fauteuil van gebogen rotan. Aan de knalrode wand van de woonkamer hangen metalen wandrekken van het merk Pilastro, de keuken heeft een modulaire Bruynzeelkeuken van Piet Zwart en in de slaapkamer staan bedden van Auping met ‘hygiënische’ metalen spiraalbodems. Boven de eettafel hangt de beroemde en nog altijd geproduceerde PH 5-lamp van de Deense ontwerper Poul Henningsen.

De eerste modelwoning van de Westelijke Tuinsteden stond in Slotermeer en was in 1955 ingericht door Johan Niegeman, die in de jaren dertig in Stalins Sovjet-Unie had gewerkt. Daar werkte hij onder meer aan ‘sotsgorods’ als Magnitogorsk, nieuwe socialistische steden waar de Nieuwe Mens gestalte moest krijgen. De sotsgorods werden een faliekante mislukking en Niegeman moest in 1937, net als eerder de communistische architect Mart Stam, de Sovjet-Unie verlaten.

Betere mensen

Ook de Westelijke Tuinsteden waren bedoeld als een soort sotsgorods. Ontwerpers als Niegeman geloofden dat ‘zuiver’ ingerichte woningen betere mensen zouden maken van de bewoners. Mensen die zich omringen met melkflessen en andere ‘neutrale’ industrieel vervaardigde voorwerpen en meubels getuigen van een sterke persoonlijkheid, schreef Goed Wonen: „Zij hebben geen opvallende meubelen nodig in hun interieur om zichzelf tot recht te laten komen. Hoe eenvoudiger de meubelen, hoe beter de mens uitkomt.” Ook zouden functioneel ingerichte en hygiënische woningen leiden tot „een gelukkiger gezinsleven, een harmonieuze opvoeding van de kinderen en een vitale samenleving”.

De modelwoningen vielen lang niet bij alle bezoekers in de smaak. Velen vonden ze ‘kaal’ en ‘ongezellig’. En de degenen die er wel in iets zagen, konden de eenvoudige, maar desondanks dure huisraad meestal niet aanschaffen. Zo bleef het zuiver vormgegeven interieur alleen weggelegd voor een elite die ermee kon getuigen van hun goede smaak.

Museumwoning Van Eesteren. Freek Oxstraat 27, Amsterdam. Info: www.vaneesterenmuseum.nl/museumwoning

Leven
NIEUWS

Column | De oppaskat van Jan

admin
November 13, 2024
0

Mijn vriend Jan kwam bij ons eten. Van tevoren zei Willem: „Ik heb echt zin in vanavond. Jan gaat in ieder geval niet zo verschrikkelijk lopen jeremiëren over de toestanden in de wereld.” Daar verheugde ik me ook op, want ik kan er alleen tegen als ik zelf jeremieer.

Jan kwam bij het vallen van de avond binnen, een en al benen en glanzend kaal hoofd. Kaas klom als een kapucijnaapje tegen hem op, nestelde zich op zijn schoot en lispelde dat hij spaghetti carbonara wilde. Die kreeg hij, in een handomdraai door Jan bereid, maar vol en vet en bevredigend. De kaarsen brandden, er werd gegeten, buiten was het zacht novemberweer.

Jan woont in Leeuwarden, maar past in Amsterdam op een kat van achttien jaar oud, die allerlei medicijnen nodig heeft om door de dag te komen. Ik had weinig begrip voor de hele situatie. Een bejaarde kat in het licht van deze tijd vraagt te veel van iedereen, zeker op een avond als deze, die eindeloos moest duren. Ook heb ik mijn vader weleens een ongelukkig kuikentje, wiens hoofd verkeerd om aan zijn lijf zat, bij geboorte de nek om zien draaien. Toen zat het hoofd weer goed, maar daar was dan ook alles mee gezegd.

De kinderen gingen slapen. Willem bracht ze naar boven, aan tafel werd het even stil. Ik begon maar weer eens over het lot van vrouwen over de hele wereld. „Het is de alsof de wapens in je handen van suiker zijn, in een heel stroperige zich eeuwig herhalende droom”, fluisterde Jan en daarna, schel: „We kunnen er helemaal niks aan doen, vergeet die linkse lente.” We deden de gordijnen dicht. Willem kwam naar beneden, we moesten het er toch nog iets langer over hebben, je komt er niet onderuit. Dus vroegen we ons af waarom er zoveel stemmen zich laven aan de steeds grotere chaos, hoe die stemmen iedereen nog verder opdrijven, de waanzin willen laten heersen, de hoofdstad vol geweld en zij, juichend achter hun schermpjes verontwaardiging fingerend. „Het is nu wachten op Gavrilo Princip, en ondertussen verdringen ze elkaar om hem te mogen zijn”, zei ik en was geheel niet ontevreden met mezelf.

Toen begon Jan nonchalant The Waste Land te citeren en daarmee keerden we terug naar onze eigen, voor velen onuitstaanbare, veiligheid van oude teksten, liedjes, luisterend, in stille bewondering. Drie sukkels aan een keukentafel, met een stapel boeken, Medea en Cavalleria Rusticana. Een grote troost, maar één die moeilijk te vinden is, en daarom in het dagelijkse leven steeds verder uit zicht leek te verdwijnen.

De kat moest haar pillen, Jan vertrok even plots als hij gekomen was. Wij zaten nog even. Ik dacht aan Antigone die haar broer wilde begraven tegen de wens van de staat in. Daarna dacht ik aan mijn vader, die weigerde onze dode hond aan de dierenarts af te geven en hem achter in de tuin onder een appelboom begroef.

De volgende dag fietste ik met Kaas en Cléo katerig door onze straat. Op de hoek stond een verwarde man naar duiven te trappen. „Rot op, tyfusbeesten” schreeuwde hij. Toen kreeg hij er eentje onder zijn laars en stond met zijn volle gewicht op het beestje. Ik fietste met kloppend hart door en dacht aan de oppaskat van Jan. Moge het lieve dier voor eeuwig leven.